• Birinci navigasyona geç
  • Skip to main content
  • Alt alana geç

İLGİLİ BİR BİLGİ

Alternatif Bilgi Kaynağı

  • ANASAYFA
  • HAKKINDA
  • ABONELİK
  • İLETİŞİM
Buradasınız: Anasayfa / Sanat / Edebiyat / Yazın-Edebiyat Çevirisinin Kültürlerarası İşlevi

Yazın-Edebiyat Çevirisinin Kültürlerarası İşlevi

24 Mayıs 2008 - Yazan: İbrahim Avcı Yorum yapın

Edebiyat

Yazın çevirisi bir ulusun yazın ve kültür geleneğinde, diğer ulusal yazınlara göre daha etkilidir.

Avrupa edebiyatı tarihinde ilk edebi çevirmen, Tarent Savaşı’nda (İ.Ö. 2729) Romalılara esir düşmüş bir Yunanlıdır: Livius Andronicus (?-İ.Ö. 200). Şair, rejisör ve oyuncu olan Livius, “Odysseia” destanını Latince’ye çevirmiştir. Bu sadece başlangıç olmuştur; çünkü Romalılar yazın çevirisini eğitim amaçlı kullanmışlardır ki Roma medeniyetinin görkemini bilmeyen yoktur. Askeri alanda üstünlük sahibi olmalarına rağmen, Yunan sanatının önemli eserlerini örnek almış ve kendilerini bu alanda da geliştirmişlerdir.

Peki günümüzde Avrupa ya da Batı diyince aklınıza ne geliyor? Gelişmiş ve üstün olarak kabul ediliyor, öyle değil mi? Bu durumun temel kaynağı nedir? Rönesans. Peki Rönesans nedir? Başlı başına bir çeviri süreci, antik Yunan ve Roma kaynaklarına dönüştür. Batı tüm kültürünü çeviri yoluyla kurmuştur ve bu sadece Rönesans ile de sınırlı değildir. Bir kaç dönemde bunu tekrarlamıştır; Neoklasisizm, Romantizm, Hellenistik dönem…

Osmanlı’nın çöküşündeki etkenlerden birinin çeviri etkinliğinin de kendi içine kapanıklaşması olduğu söylenebilir. Sadece İslam medeniyetinin eserlerini çevirerek, diğer tüm eski medeniyetlerle bağlarını kesip yaratıcılığını kaybetmiş, uygarlaşma sürecinde geri kalmış, bunun sonucunda da diğerlerinin karşısında çöküşe geçmiştir.

Türkiye’de de yazın çevirisinin başlama nedeni batılılaşma ve Batı ile kültürel ilişkileri geliştirme isteğidir. Bu istek Tanzimat döneminde en belirgin halini almıştır; ancak bu dönemde geleneksel yapıların korunması çabası, istenen amaca ulaşılmasını engellemiştir. Dönemin çevirilerinde yoğunluk Fransızca eserlerde olmuştur ve bu sayede Türk yazını yeni yazınsal türlerle tanışmıştır. Ahmet Mithat Efendi (1844-1912 / Felatun Bey ile Rakım Efendi) ve Şemsettin Sami (1850-1904 / Taaşşuk-u Talat ve Fitnat) dönemin yazar ve ilk çevirmenlerindendir ve aynı zamanda ilk Türk roman örneklerini verenlerdir. Ancak bu dönemde yapılan çeviriler gelişi güzel denilebilecek şekilde yapılmıştır. Kim ne hoşuna giderse, kendi anladığı şekilde çevirmiştir. Bu nedenle eserlerde ne içeriksel ne de biçemsel bütünlük korunamamıştır.

Batılılaşma için en uygun ortam Atatürk ve Cumhuriyet ile birlikte gelmiştir; çünkü Atatürk kökten bir değişim amacındaydı. Atatürk’ün başarmaya çalıştığı şey 1920’lerin Türkiye’sinde var olan İslam Kültürü, Batı Kültürü ve Türk kültürünü, Batı ve Türk Kültürü lehine değiştirmekti. Atatürk’ün bu düşüncesini benimseyen ilk dönem Cumhuriyet hükümetlerinin genel hedefi ülkeyi “çağdaş uygarlık düzeyine” ulaştırmaktı. İşte bu amaca ulaşmak için yapılan çalışmalardan biri çeviri seferberliğinin başlatılmasıdır.

1940’lar yazın çevirisinin Türkiye’de doruğa ulaştığı yıllardır. Bu dönemde kurulan çeviri büroları aracılığıyla sistemli bir çeviri etkinliği sürdürülmüştür. Bu sayede önceden sadece soylu bir azınlığın elinde olan edebiyat, tüm ülkeye yayılmıştır. Ancak bu dönemden sonra bu durum olumsuz yönde değişmiştir ve artık çevirilerde eserlerin niteliklerinden çok olası satış değerlerine önem verilmektedir.

Yani çeviri bilimi ve özellikle yazın çevirisi, genel yazın, kültür hayatı ve insanlık tarihi açısından büyük bir işlev ve öneme sahiptir.

Bunlar da ilginizi çekebilir:

  • ron-dauphin-OxyWBkMmpiA-unsplash
    İtalya'nın Lampedusa Adası ve Göçmenler
  • ahmet-demiroglu-834Quzcf4S8-unsplash
    10 Kasım: Atatürk'ü Anma Günü ve Türkiye'nin Büyük Lideri
  • chuttersnap-gts_Eh4g1lk-unsplash
    Otomotiv Güvenliği: Kadınlar ve Çocuklar İçin Daha…

Kategori: Edebiyat Etiket: Avrupa, Batılılaşma, Çağdaşlaşma, Çeviri, Edebiyat, Edebiyat Çevirisi, Edebiyat Çevirisinin Kültürlerarası İşlevi, Kültür, Osmanlı, Rönesans, Sanat, Tercüme, Türkiye, Yazın, Yazın Çevirisi, Yazın Çevirisinin Kültürlerarası İşlevi, Yeniden Doğuş

E-BÜLTEN ABONELİĞİ

Günde en fazla 1 e-posta alarak hiçbir gönderiyi kaçırmayın.

Okuyucu Etkileşimi

Bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Footer

Son Yazılar

  • Hollanda’dan İlham Alan Çözüm: İspenç Tavuklarıyla Atık Sorununa Doğal Bir Yaklaşım
  • Kıyamete Hazırlık mı, Yoksa Akıllı Isınma mı? Evde Pelet Sobasının Avantajları
  • Vitrektomi Göz Ameliyatı Sonrası Yüzüstü Yatma Yastığı
  • Einstein’ın Başarı Formülü: Çalışmak, Eğlenmek ve Sessiz Kalmak
  • Otomotiv Güvenliği: Kadınlar ve Çocuklar İçin Daha İyi Koruma

Ara

Son yorumlar

  • Britney Spears’ın “Toxic” Şarkısı ve Toksik İş Ortamı için Halterci
  • Kitaptaki fiyat etiketi nasıl çıkarılır? için İbrahim Avcı
  • Kitaptaki fiyat etiketi nasıl çıkarılır? için Zararsız bir kitap&müzik sever
  • KYK Kredi/Burs Kesilme Sebepleri için İbrahim Avcı
  • KYK Kredi/Burs Kesilme Sebepleri için Merve Nur

© 2008-2025 · İlgili Bir Bilgi · Başa Dön☝

Gizliliğiniz
Cihaz bilgilerini saklamak ve/veya erişmek için çerezler gibi teknolojiler kullanıyoruz. Bunu, gezinme deneyiminizi geliştirmek ve (kişiselleştirilmiş olmayan) reklamlar göstermek için yapıyoruz. Bu teknolojilere izin vermeniz, bu sitede gezinme davranışınız veya benzersiz kimlikler gibi verileri işlememize izin verecektir. İzin vermemek veya izninizi geri çekmek, bazı özellikleri ve işlevleri olumsuz etkileyebilir.
Fonksiyonel Her zaman aktif
Teknik depolama veya erişimin, abone veya kullanıcı tarafından açıkça talep edilen belirli bir hizmetin kullanımının sağlanması meşru amacı veya yalnızca bir elektronik iletişim ağı üzerinden bir iletişimin iletilmesini gerçekleştirmek amacıyla kesinlikle gerekli olması.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
İstatistik
Yalnızca istatistiksel amaçlarla kullanılan teknik depolama veya erişim. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Pazarlama
Teknik depolama veya erişim, reklam göndermek amacıyla kullanıcı profilleri oluşturmak veya kullanıcıyı benzer pazarlama amaçları doğrultusunda bir web sitesinde veya çeşitli web sitelerinde izlemek için gereklidir.
Seçenekleri yönet Hizmetleri yönetin {vendor_count} satıcılarını yönetin Bu amaçlar hakkında daha fazla bilgi edinin
Tercihleri görüntüle
{title} {title} {title}